Każdy z nas w pewnym momencie życia doświadcza uczucia zmęczenia. Najczęściej jesteśmy w stanie szybko rozpoznać objawy zmęczenia fizycznego, które manifestują się np. bólem mięśni, sennością, problemami z koncentracją i zmniejszoną energią. Dobrym przykładem zmęczenia fizycznego jest to, które dotyka nasz zmysł wzroku po długim czasie spędzonym przed ekranem komputera. W takiej sytuacji często pojawiają się piekące, suche i zaczerwienione oczy. Zmęczenie umysłowe może być rezultatem wielu godzin intensywnego myślenia, np. podczas analizowania danych czy grania w szachy. Najtrudniej jednak dostrzec objawy zmęczenia psychicznego.
Typowe symptomy zmęczenia psychicznego to obniżona energia, senność, trudności z koncentracją i problemy ze skupieniem uwagi. Do tego mogą dochodzić takie objawy jak: bezradność, nadwrażliwość, niecierpliwość, niepokój i emocjonalne otępienie. Często różne rodzaje zmęczenia, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, kumulują się, prowadząc do ogólnego wyczerpania psychicznego. Duży wpływ na ten stan ma przewlekły stres, a także różne choroby, takie jak anemia, niedobory witamin, zaburzenia hormonalne czy infekcje wirusowe.
Stresowe sytuacje powodują wzrost poziomu kortyzolu, hormonu stresu, który powinien wrócić do normy po zakończeniu stresującej sytuacji. Jednak w przypadku przewlekłego stresu kortyzol pozostaje na podwyższonym poziomie, co może prowadzić do problemów z trawieniem, snem, koncentracją i pamięcią.
Każdy z nas inaczej reaguje na stres psychiczny, ale warto znać objawy, które mogą wskazywać na jego nadmiar. Są to m.in. lęk, gonitwa myśli, apatia, nadmierna złość, brak chęci do działania, a także zmiany masy ciała, bóle brzucha lub głowy, napięcie mięśni i obniżona odporność. Mogą to być sygnały wskazujące na depresję, dlatego ważne jest, aby szukać pomocy, jeśli te objawy zaczynają przejmować kontrolę nad naszym życiem.
Aby zmniejszyć ryzyko wyczerpania psychicznego, warto dbać o higienę snu, zdrową dietę i unikać nadmiernego stresu. Choć w dzisiejszych czasach jest to trudne, psychoterapia może okazać się skutecznym sposobem radzenia sobie z codziennym stresem. Zredukowanie spożycia alkoholu, kofeiny i cukru, a także wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej, np. spacerów, może obniżyć poziom stresu. Warto także spróbować technik relaksacyjnych, takich jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe, które pomagają w codziennym funkcjonowaniu.
Gdy stres zaczyna przejmować kontrolę nad naszym życiem, warto zastanowić się, co jeszcze możemy zmienić. Przyjrzyjmy się swojej pracy i relacjom z nią. Jeśli praca przynosi więcej szkody niż pożytku, warto rozważyć podjęcie tego tematu na psychoterapii lub, w ostateczności, zastanowić się nad zmianą miejsca zatrudnienia.
Podobnie warto przyjrzeć się naszym relacjom osobistym i otoczeniu. W dzisiejszym świecie jesteśmy często przebodźcowani, dlatego dobrze jest zastanowić się, czy możemy ograniczyć liczbę bodźców w naszym życiu. Szczególnie przed snem warto zadbać o spokój i wyciszenie. Nie bójmy się też prosić o wsparcie, np. u psychoterapeuty lub psychiatry, jeśli czujemy, że wyczerpanie psychiczne staje się nie do zniesienia.